Intern Bunkernummer
WK M 04
Lokatie
Westkapelle
Toegankelijkheid
Niet meer van toepassing, is verdwenen
Aantal kamers
2 toegangsassen en 3 onderling verbonden kamers
Type bunker
Commando - telefoniebunker op de achterlijn
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker was gelegen tussen de bijgebouwen van de Rode Ossenhoeve langs de Roden Ossenstraat.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing voor deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart (boven): de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden. (Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Deze structuur is aangeduid met 2 vlagjes en een cijfer 6 op deze schets. Dit nummer zal echter 2 structuren omvatten, namelijk de structuren WK M 04 (deze fiche) en WK M 17 die bij dezelfde hoeve stond. De vorige structuur op de achterlijn, eveneens onderdeel van de cluster Rode Ossenhoeve betreft allicht een manschappenbunker in de velden meer noordwestelijk aangeduid met (28++) WK M 14. De volgende structuur is dan de structuur WK M 17, een lichtsignaalbunker die ooit stond bij dezelfde hoeve.

2e Kaartje (niet origineel) dat ook de structuren van de Marine aanduidt in deze regio (die nog bestonden),

Deze structuur is op dit kaartje nog aangeduid met het cijfer 10. Ten tijde van het opmaken van dit kaartje zal hij namelijk nog bestaan hebben. Hij werd gesloopt allicht rond 1991. (Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Westkapelle, Sectie D, kadastraal perceel 612d (gedeeltelijk) - de bunker heeft nooit een apart kadasternummer gehad.

Kadasterschets detail en luchtfoto.

Deze actuele kadasterschets (anno 2022) toont de ganse Rode Ossenhoeve. Er zijn heden geen structuren meer te vinden van de linie bij de hoeve. De structuur WK M 04 stond tussen de 2 loodsen links bovenaan. Hij verdween om de meest noordelijke ervan te bouwen.

De tweede structuur WK M 17 bij deze hoeve stond nabij de zuidoostelijke onderhoek van de loods rechtsonder de foto.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Deze bunker is gesloopt en verdwenen rond 1991 voor de bouw van een loods.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunkers stonden. Op deze luchtfoto van 1971 staan beide structuren nog op.

Deze structuur WK M 04 staat juist zuidelijk tegen een onverharde noordelijk lopende wegel, zuidelijk van een loods.

De structuur WK M 17 is met heel veel moeite ook nog te zien op de zuidoostelijke hoek van de onderste loods (tegen heel donkere veld zuidelijk van de hoeve.

De resolutie van de foto is sowieso klein om hier vlot de bunkers op te zien.

Actuele Ruime Luchtfoto Google Earth - situatie 2022

Identiek zicht uit 2022, beide structuren zijn reeds verdwenen.

Actuele luchtfoto Google Earth anno 2021

Op deze luchtfoto zie je nog de locatie van in totaal 6 structuren.

Buiten WK M 12 volledig in de bovenhoek van de foto, behoorden allicht alle hier getoonde structuren tot de cluster Rode Ossenhoeve. De structuren WK M 13, WK M 14 en WK M 15 waren allicht manschappenbunkers. Bij WK M 15 is daar nog een mitrailleurpaal van overgebleven. WK M 04 (deze fiche) was een commando-telefoniebunker en WK M 17 een signaallampbunker.

Zicht op de toegangsdreef anno 2018 naar de Rode Ossenhoeve vanaf de gelijknamige weg Roden Ossenstraat. De structuur WK M 17 moet op de rechter uithoek van de loods rechts van de weg gestaan hebben. De structuur op deze fiche omschreven stond achteraan links van deze hoeve. Die locatie is vanaf hier nog niet zichtbaar.

Exacte locatie waar de structuur ooit stond. Dit komt overeen met een van de oudere foto's meer onderaan deze fiche.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • De bunker bevond zich op de achterlijn van de Hollandstellung, centraal in een cluster die werd genoemd naar de Rode Ossenhoeve.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Het betreft de commando-telefoniebunker van deze cluster.
Structuur van het bunkertje:
  • Het is voor de Hollandstellung, een bunker te bestempelen als vrij groot.
  • Ook zijn er heden alvast geen identieke structuren meer te vinden. Je vindt nog wel bunkers die er op gelijken maar exact hetzelfde, zal niet meer te vinden zijn.
  • Hij werd ooit blijkbaar opgemeten aan de buitenzijde als 9.00 m x 8.30 m.
  • De bunker had 2 ingangen.
  • De hoofdingang was allicht deze op het plannetje aangeduid rechtsonder.
  • Deze had allicht een toegangsverdediging vanuit de grootste manschappenkamer er links van.
  • De telefoniekamer bevond zich dan allicht rechtsboven.
  • De tweede uitgang onderaan is dan allicht meer een soort nooduitgang, vrij identiek met de bunker KH M 01.
  • Opvallend is ook dat de Commandokamer enkel bereikbaar was vanuit de manschappenruimtes maar was nooit rechtstreeks bereikbaar vanuit de toegangscomplexen.
  • Alle kamers konden allicht onderling van elkaar gescheiden worden met deuren.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplan zonder teveel details van deze structuur. We zien duidelijk de 2 toegangscomplexen. De kamer met "M" onderaan zal effectief de grote manschappenkamper geweest zijn. De tweede kamer met "M" bovenaan rechts zal de telefoniekamer geweest zijn. Het kamertje met de "C" die niet direct met toegangen bereikbaar was, is dan de commandokamer. (Schets: Boek De Hollandstellung van Knokke tot Antwerpen - Hans Sakkers) )

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
  • De toegangssassen gaven nooit rechtstreeks uit op de bunkerkamers. Er was altijd een geknikte structuur. In geval van de hoofdingang zal er bijkomend allicht ook een toegangsverdediging geweest zijn vanuit de grote manschappenkamer.
  • Mogelijks was er trouwens vanuit dezelfde grote manschappenkamer ook zo een toegangsverdediging op de tweede ingang.
  • Alle ruimtes waren allen origineel afgescheiden van de toegangssassen door middel van dikke houten deuren. Er waren ook nog eens bijkomend deuren tussen de onderlinge kamers.
  • Van een van de originele houten toegangsdeuren bestaat een foto. Deze bunker had er origineel nog een zeer unieke in twee delen. Helaas is deze nooit bewaard toen de bunker uiteindelijk werd gesloopt, wat wel opnieuw te betreuren valt.
  • Of de toegangscomplexen aan de buitenzijde nog waren voorzien van deuren is niet duidelijk en zal nu zeker niet meer te achterhalen vallen.
  • Ook het plafond van de bunker is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • Alle wanden waren vanaf de benedenkant van het sas startend, tijdens WOI bezet met houten panelen (planken). Men ziet hiervoor nog altijd in de betonnen wanden nog het lattenwerk zitten waarop deze wandplaten waren bevestigd.
  • Er waren allicht in de meeste kamers wel een aantal nissen aanwezig.
  • Ook deze bunker was intern enorm sterk uitgewerkt met dynamiteergaten. Ze zitten letterlijk in alle wanden onderaan tegen de vloer en vooral ook in de hoeken. Dit werd door de Duitsers gedaan om in nood de bunker op het moment dat ze hem zelf in de strijd zouden dienen te verlaten, te kunnen opblazen en op die manier onbruikbaar te maken voor hergebruik door de vijand.
  • Aan de buitenzijde heeft de bunker er allicht altijd uitgezien als een betonnen blok. Hij draagt namelijk totaal geen zichtbare aanhechtingspunten van wandcamouflage zoals nog in het beton aanwezig bevestigingsblokjes of iets dergelijks.
  • Hij zat in dit geval natuurlijk wel verstopt tussen de bijgebouwen van de Rode Ossenhoeve.
  • Mogelijks is de bunker dan wel aan de buitenzijde bijkomend beschilderd geweest en droeg hij een nep-dak om mee op te gaan in de rest van de bijgebouwen. Daarvoor ontbreekt alle bijkomende info.
Actuele toestand van deze bunker:
  • Niet meer van toepassing gezien de structuur allicht rond 1991 werd gesloopt.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Niet meer na te gaan gezien de bunker is gesloopt.
  • Ook zijn de oudere zwart-wit foto's die er nog van bestaan, nogal donker en valt er niet zoveel detail te zien om hierover iets te melden.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • De structuur zou rond 1991 gesloopt zijn door de firma Aclagro uit Zomergem.
  • Deze sloopten in dezelfde periode ook nog een bunker op het voetbalveld van Westkapelle. Of dat dan een WOI of WOII structuur betrof is ook heden nog een mysterie.
  • De daar gesloopte structuur is tot er meer duidelijkheid over ontstaat voorlopig als onbekende structuur mee opgenomen in deze inventaris van bunkers van Hollandgstellung op Westkapelle.

Oudere Foto's van deze bunker

Allicht rond 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Deze foto's zullen uiteindelijk vrij kort voor zijn slopen zijn genomen.

Hier kijken we op de bunker vanaf de wegel die doorliep noordelijk van de hoeve. Dit is de bovenzijde van het plannetje hierboven. Deze foto valt perfect te vergelijken met de foto hogerop van de huidige situatie aan de hoeve.

Op deze foto van de achterzijde van de bunker zie je beide toegangen. Rechts allicht de hoofdtoegang die uitkwam in de telefoniekamer. Links op de achterwand, de tweede toegang die uitkwam in de grote manschappenkamer.

De bij de sloop van de bunker, helaas mee verdwenen en niet bewaarde zware houten toegangsdeur. Dit zou een soort van paardendeur geweest zijn (in 2 delen dus), zodat de bovenkant gescheiden open kon van de onderzijde. Dit deed men om de deur te kunnen blijven gebruiken, ook al lag er puin voor de deur.

Een zeldzame foto van de binnenzijde van deze bunker. Helaas is dat dus op deze manier nog zeer moeilijk te plaatsen. Zelf vermoed ik dat we hier in de commandokamer zitten met rechts de doorgang naar de grote manschappenkamer. De bunker stond dus zoals je hier kon zien, in mooie staat bewaard.

Achteraan tegen de grond in de hoek, zie je nog duidelijk een opening van een dynamiteergat.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

  • Agentschap Onroerend Erfgoed 2017: Hollandstellung - https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/69390
  • Individuele fiche : bestaat niet omdat de bunker is verdwenen. Dan blijf ik mij altijd zelf afvragen, hoe kan je dan zo een ganse lijn proberen beschrijven als je doet dat wat is verdwenen, nooit heeft bestaan?
Vorige: WK M 14
Volgende: WK M 17